Kilkakrotnie napotkałam w północnej Polsce (Kaszuby) nazwy miejscowości złożone z wyrażeniem „Wybudowanie”. Skąd ono się wzięło w tych nazwach?

Jak nazwać w nazwach miejscowości dopełnienie przymiotnikowe? dzierżawcze? określające lokalną przynależność miejscowości: „Gdański” w „Starogard Gdański”, „Lubelski” w „Janów Lubelski”?

Serdecznie pozdrawiam

Redaktor J. Gorzelik w Dzienniku Zachodnim określił termin Opolszczyzna jako wprowadzony [do polszczyzny] rusycyzm. Wtóruje mu red. M. Smolorz. Według WSO PWN ([49], 13.13): „Przyrostek -izna (-yzna) już dawno tworzył rzeczowniki od przymiotników”. Podobno badania H. Safarewiczowej potwierdzają polskie pochodzenie formantu -szczyzna. Chciałbym zapytać o termin Opolszczyzna: czy nie został on wprowadzony w latach 60. XX w.? Czy terminy takie jak np. Lubelszczyzna były wcześniej obecne w języku? Czy jest to związane z wpływami języka rosyjskiego?
Jan Nowak

Jak prawidłowo powinno odmieniać się nazwę miejscowości Iłowa – w Iłowej czy w Iłowie? Daleko od Iłowej czy od Iłowy?

Czy mimo zalecenia, żeby nazwiska odmieniać w całości, można imię i nazwisko Arturo Perez-Reverte zostawić bez odmiany?

Chciałbym dowiedzieć się czegoś o tworzeniu przymiotników od nazw miejscowości. Czy obowiązują konkretne zasady, czy poprawna jest zawsze forma używana przez mieszkańców danej miejscowości? Mój dobry kolega pochodzący z Olbięcina (lubelskie) twierdzi, że kościół w Olbięcinie jest olbięcki, a nie olbięciński, jak w przypadku Szczecina, bo paprykarz jest szczeciński. Może się mylę i jednak kolega ma rację, ponieważ Olbięcin założony został przez braci Olbięckich?
Pozdrawiam
Rafał Samborski

Dzień dobry,

w związku z pełnioną funkcją sekretarza Gminy Wola Uhruska niejednokrotnie mam wątpliwości co do prawidłowej pisowni nazw jednostek samorządu terytorialnego oraz ich organów. Co prawda jest wiele porad w tym zakresie, ale nie zawsze odpowiadają one na konkretne konteksty używania tych nazw, a ponadto moim skromnym zdaniem czasami wręcz nie odpowiadają one stanowi faktycznemu.

Z własnego podwórka mam zawsze wątpliwość co do pisania małą literą Gmina Wola Uhruska w kontekście nie obszaru, ale podmiotu prawnego.

Posiada ona bowiem osobowość prawną z własnym NIP-em, REGON-em. Dlatego też moim skromnym zdaniem pisanie Gmina Wola Uhruska w konkretnym kontekście jako podmiotu występującego w obrocie prawnym należałoby używać wielkiej litery. Małą literą powinno się pisać o gminie Wola Uhruska w kontekście obszaru jak np. mieszkańcy gminy Wola Uhruska, na terenie gminy Wola Uhruska itp.

Podobne wątpliwości mam z pisownią słowa wójt, uważam bowiem, że pisząc o konkretnym wójcie, konkretnej gminy należałoby używać wielkich liter, tj. Wójt Gminy Wola Uhruska - jest to bowiem ustawowy organ wykonawczy w konkretnej gminie. Oczywiście w innych kontekstach, jak np. wójt Jan Łukasik, wójt gminy bez wskazywania jej nazwy, logiczne jest pisanie małą literą. Taką konstrukcję pisowni widzimy w przypadku nazw urzędów - jeśli bez nazwy konkretnej gminy to małą literą, jeśli zaś konkretny urząd z nazwą gminy to wielką.

Nie zagłębiałem się w sytuację prawną jednostek samorządu terytorialnego innego szczebla, tj. powiatów czy województw, ale przypuszczam, że może tu być podobna sytuacja jak z gminami, i że one również posiadają osobowość prawną. Pisanie więc o nich w kontekście konkretnego podmiotu prawnego, a nie w kontekście ich obszaru, powinno odbywać się wielką literą, tj. Powiat Włodawski czy Województwo Lubelskie.

Mając tego rodzaju wątpliwości chciałbym zaproponować zajęcie się tym zagadnieniem.

Z poważaniem

Mariusz Jachimczuk

Sekretarz Gminy Wola Uhruska

1) Jak zapisywać: prefekt / Prefekt Kongregacji ds. Wiary, skarbnik / Skarbnik Generalnego Domu Apostolskiego? Jak zapisać tytuł w pełnym brzmieniu tego rodzaju: Prymas Polski Kardynał Arcybiskup Gnieźnieńsko-Warszawski, Biskup Lubelski – Stefan Wyszyński? (Nie chodzi o hasło słownikowe czy notkę biograficzną).
2) Piszemy bizantyjsko-katolicki Kościół, syryjsko-katolicki czy tak samo jak greckokatolicki?
Pozdrawiam i dziękuję

Mam pytanie, która forma jest poprawna: Maria Skłodowska-Curie czy tak często używana Maria Curie-Skłodowska?

Szanowni Państwo,
jaką pisownię (wielką czy małą literą) należy zastosować, gdy mamy do czynienia z kontekstem wyraźnie wskazującym na konkretny obiekt typu urząd czy uczelnia, lecz bez użycia stricte pełnego brzmienia? Jeżeli mamy Akademię Górniczo-Hutniczą im. Stanisława Staszica w Krakowie (pełna, oficjalna nazwa), to użycie wielkich liter w sformułowaniu: Studiuję w Krakowie, na Akademii Górniczo-Hutniczej ze względu na brak końcowych składników nazwy należy uznać za błąd?

W słowniku ortograficznym (2006) jest hasło Wizna, a przy nim przymiotnik wizeński. Czy to znaczy, że nazwa ziemia wiska jest już niepoprawna? Z tego, co wiem, tradycyjnych, historycznych nazw nie poprawia się wg dzisiejszych reguł gramatycznych. A może wizeński odnosi się tylko do samego miasta ( „Ulice wizeńskie są wąskie”), a termin historyczny ziemia wiska nadal jest poprawny?
Z góry dziękuję za odpowiedź i serdecznie pozdrawiam –
Bożena Z.